Przy czym nie należy zapominać, że nie jesteśmy jedynym narodem Europy Wschodniej, który ma za sobą ciężkie przeżycia. Historię uciemiężenia dzielą z nami przecież Litwini, Białorusini, Ukraińcy, europejscy Żydzi i wiele innych mniejszych grup etnicznych. A jednak to polski naród wydaje się najbardziej pokrzywdzony przez historię.
Rzeczpospolita, niegdyś wielonarodowe mocarstwo, będące idyllicznym domem dla wszystkich wymienionych wyżej nacji, pod przewodnictwem Polaków wyznaczała światowe standardy demokracji, miała ogromny udział w całej europejskiej kulturze, jak i stanowiła pomost do cywilizacji wschodu. Niespotykany bastion wolności osobistej i tolerancji, barwny tygiel kultur, polityczny raj dla każdego przedsiębiorczego człowieka bez względu na wyznanie i pochodzenie.
Nikt chyba wśród obywateli takiego państwa nie wątpił, że warto o jego byt walczyć. A jednak ta sama demokracja szlachecka i swoboda rządów przyczyniła się z czasem do osłabienia potęgi militarnej i politycznej kraju. Od XVIII wieku Rzeczpospolita staje się bezbronną ofiarą ekspansjonistycznych imperiów, które za nic mają wartości wyznawane w tym kraju. Rozpoczyna się czas dzielenia i rozkradania mocarstwa, wielkich manipulacji, zniewolenia, a nawet eksterminacji. Proces, od którego Polska wciąż stara się uwolnić, a którego konsekwencje nasz naród będzie odczuwał jeszcze przez długie lata.
"Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu" to świetna książka historyczna przedstawiająca ten ogólny zarys naszych dziejów. Jeśli po szkolnej nauce historii pozostała wam tylko niechęć do dat i problemy z odróżnieniem od siebie powstań, hołdów, unii i wojen, to dzieło Zamoyskiego rozjaśni wam sprawy. To historia narodu, którą czyta się jak powieść. Autor nie zasypuje nas ani datami ani oficjalnymi nazwami historycznych procesów: reform, ustaw, umów dyplomatycznych itd. Przedstawia za to w klarowny sposób jak zmieniał się kraj, jego obywatele i warunki życia. Jest to zatem historia polityczna w powiązaniu z historią kultury i obyczajowości oraz relacji społecznych. A wszystko to w porządku przyczynowo-skutkowym, który w przystępny sposób pozwala nam spojrzeć na historię Polski z szerszej perspektywy i w powiązaniu z historią politycznych rozgrywek w skali Europy.
Z drugiej strony nie jest to raczej książka dla historycznych wyjadaczy - jeśli należysz do takich, drogi czytelniku, to pewnie będziesz się nudził. Dla ścisłości - Adam Zamoyski jest Amerykaninem solidnego polskiego pochodzenia (synem magnata Stefana Adama Zamoyskiego i Elżbiety Czartoryskiej). Historia niezwykłego narodu została napisana po angielsku, a niniejsza recenzja dotyczy polskiego tłumaczenia. Jest to zatem książka w założeniu nie kierowana raczej do Polaków, a do czytelników anglojęzycznych, dlatego też kwestie rozpatrywane w książce nie są tak szczegółowe, jak zwykło się nas uczyć w polskich szkołach.
Jeśli o mnie chodzi, nie jestem pasjonatem znającym na pamięć poczet królów polskich cz daty wojen, przewrotów i powstań, nie uważam się też jednak za ignoranta. Książka Zamoyskiego wyjaśniła mi kilka spraw i dała szersze, bardziej uporządkowane spojrzenie na historię ojczyzny. W obliczu tego co autor opisuje, w moim odczuciu, całkiem szczerze i bezstronnie (np. nie wstydzi się nazwać historycznego członka swojego rodu "nieinteligentnym"), łatwiej jest też zrozumieć to, co w Polsce dzieje się współcześnie, zrozumieć jak ciężka przeszłość wciąż odbija się czkawką w polskim życiu społecznym i politycznym.
Sądzę, że ta pozycja to zarówno przyjemny sposób na szybkie uzupełnienie swoich ewentualnych edukacyjnych braków, jak i relaksująca lektura dla tych bardziej obeznanych w temacie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz